47. ABD Başkanı seçilen Donald Trump, gelecek kabinesinin Dışişleri Bakanının toplumsal medyadan yayımladığı gönderiyle resmen seçtiğini duyurdu.
Müstakbel Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun uzun ve dikkat çeken bir mesleği var, ama Türkiye hakkındaki görüşleri, ABD ile olacak gelecek ikili bağlantıları zorlayabilir.
Peki, Türkiye’nin başına bela olacak bu “şahin” senatör, kimdir?
TRUMP KABİNESİNDE BİR GÖÇMEN ÇOCUĞU
1971 yılında Florida’nın Miami kentinde, Küba göçmeni bir ailenin çocuğu olarak doğan Rubio, Miami Üniversitesi’nde hukuk okudu. 1998’de Batı Miami’de kentinin Komite üyesi olarak başladığı siyasi mesleğine süratle yükselerek devam etti. 2000 yılında Florida Temsilciler Meclisi’ne seçilen Rubio, 2006’da bu meclisin başkanlığına yükselerek süratli bir ilerleme kaydetti.
2010 yılında Florida eyaleti Senatörü olarak seçilen Rubio, doğduğu eyaleti temsil etmeye başladı. Göçmen kökeni ve ailesinin geçmişi, bilhassa Latin Amerika ile ilgili dış siyaset hususlarında bakış açısını şekillendirdi.
2015’te başkanlık adaylığı için yarışa giren Rubio, yarıştan çekilerek Donald Trump’a dayanak verdi. Yarıştan çekildikten sonra Trump’ın grubuna katılan Florida Senatörü, 2016-2020 Trump devri boyunca danışman hizmeti verdi. Ancak Latin Amerika ülkeleriyle olan yakın münasebetleri, kendisinin “ABD’nin fiili Latin Amerika Dışişleri Bakanı” unvanı ile anılmasına sebep oldu.
İSTİHBARAT ONDAN SORULUR
2020-2024 yılları ortasında Rubio, Senato İstihbarat Komitesi’nde değerli roller üstlendi. Bu devirde bilhassa Çin ve Rusya’dan gelen tehditlere karşı istihbarat ve siber güvenlik alanlarında kaynak artırılması gerektiğini savundu.
Rubio, bu yıllarda Biden idaresinin hudut güvenliği siyasetlerini ve COVID-19 krizi devrinde yapılan yüksek hükümet harcamalarını eleştirdi. Dış siyasette, ABD’nin güçlü bir milletlerarası varlık sergilemesi gerektiğini savundu ve Tayvan ve Ukrayna üzere ABD müttefikleriyle iş birliğinin kıymetine dikkat çekti.
TÜRKİYE’NİN İÇİNE DE DIŞINA DA KARŞI
Marco Rubio, Türkiye’nin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde otoriter bir idareye kaydığını söylüyor. Erdoğan hükümetinin insan hakları ihlallerini yaptığı konusunda ısrar ediyor.
‘Türkiye’deki demokratik kurumların zayıfladığını’ belirten Rubio, bu durumun NATO’nun ahengini bozduğunu ve ortak kıymetleri zayıflattığını savunuyor.
Mayıs 2017’de Senatör Bob Menendez ile birlikte dönemin Başkanı Trump’a, Erdoğan’la bu mevzuları görüşmesi davetinde bulunan Rubio, “Eğer Türkiye, bir ABD müttefiki olarak muamele görmesini istiyorsa, o denli davranması gerekiyor” tabirlerini kullanmıştı.
RUBİO’NUN ‘TÜRKİYE YAPTIRIMI’ DİLEKÇESİ
Rubio, Türkiye’nin Rusya’dan S-400 füze savunma sistemleri satın almasını da kınamış, bu adımın NATO güvenliği ve operasyonel uyumluluğu açısından tehlikeli sonuçlar doğuracağını belirtmişti.
S-400’lerin alınmasının ittifakın savunma yapısını zayıflattığını savunan Rubio, ABD’nin Ankara’ya yaptırım uygulaması gerektiğini lisana getirdi.
Ayrıca Türkiye’nin Azerbaycan’a Karabağ bölgesinde askeri yardım sağlamasını eleştiren Rubio, tüm bu hususlarla ilgili olarak 2021’de Lider Joe Biden’a iki partiden senatörlerin de imzaladığı bir dilekçe sunmuştu.
YPG DESTEKÇİSİ
Rubio, Türkiye’nin ABD takviyeli YPG’yi gaye alan Suriye’deki askeri operasyonlarını da eleştirerek, bu adımların bölgesel istikrara ve terörle gayret uğraşlarına ziyan verdiğini öne sürdü.
Türkiye’nin izlediği dış siyasetin ABD’nin çıkarları ve NATO taahhütleriyle çeliştiğini düşünen Rubio, ABD-Türkiye bağlarının istikrar içinde yürütülmesi gerektiğini söylüyor, lakin bu istikrarın Türkiye sebebiyle daima bozulduğunu belirtiyor.
Türkiye’nin stratejik değerini kabul eden Rubio, ABD’nin Türkiye’ye vereceği takviyenin ‘demokratik unsurlara bağlılık ve NATO maksatlarına ahenk kuralına bağlı olması gerektiğini’ savunuyor. Rubio, ABD’nin Türkiye’deki ‘askeri varlığını gözden geçirmesi gerektiğini ve bu kaynakların ABD çıkarlarıyla daha uyumlu ülkelerde kullanılabileceğini’ de öne sürdü.