Sudan’da ordu ile Süratli Takviye Kuvvetleri (HDK) ortasında 15 Nisan’da başlayan çatışmalar nedeniyle birçok ülke, diplomatik misyonlarını ve vatandaşlarını tahliye etmeye devam ediyor.
Aralarında Türkiye, ABD, Çin, Rusya, İngiltere, Fransa, Suudi Arabistan, Etiyopya ve Mısır’ın olduğu 50’den fazla ülke, vatandaşlarını kara, hava ve deniz yoluyla tahliye çalışmalarını sürdürüyor.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Sudan’da ordu ile HDK ortasında devam eden çatışmalar nedeniyle bugüne kadar 1763’ü Türk, 298’i 22 farklı ülkenin vatandaşı olmak üzere toplam 2 bin 61 kişiyi bu ülkeden tahliye ettiklerini bildirdi.
Sudan tarafının Türkiye’nin Hartum Büyükelçiliğinin taşınması teklifiyle ilgili açıklama yapan Çavuşoğlu, bunun için Port Sudan’da bir yer temin edeceklerini söyledi.
Çavuşoğlu, “Biz karar verdik aslında, bu türlü bir risk alamayız. Zira çatışmalar daha da tırmanırsa buradan çıkmak da sıkıntı olabilir. Süreksiz olarak Port Sudan’a taşımayı düşünüyoruz.” dedi.
Sudan’dan vatandaşlarını tahliye eden başka ülkelere ait bilgiler şöyle:
Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı, Sudan’daki 26 Azerbaycan vatandaşının Türkiye’nin takviyesiyle tahliye edildiğini duyurdu.
Dışişleri Bakanlığı Sözcü Yardımcısı Vedant Patel, 1 Mayıs’ta yaptığı açıklamada, 29 Nisan’da üç konvoyun Port Sudan’a ulaştığını ve ABD hükümetinin 700’den fazla ABD vatandaşına yardım ettiğini duyurdu. Patel, günlük basın brifinginde, tahliyeleri en kısa vakitte gerçekleştirmek için “günün her saati” çalıştıklarını açıkladı.
Rusya, Sudan’da üçüncü haftasına giren çatışmalar nedeniyle 200’den fazla diplomatını ve öbür Rus vatandaşlarını Sudan’dan tahliye ettiğini bildirdi. Rus televizyon kanalı Zvezda, tahliye edilenler ortasında eski Sovyet cumhuriyetleri ve öteki devletlerin vatandaşlarının da olduğunu bildirdi.
Fransa Dışişleri Bakanlığı 27 Nisan’da yaptığı açıklamada, Sudan’dan 936 kişinin tahliye edildiğini açıkladı. Bakanlık tahliye edilenler ortasında Fransız vatandaşlarının yanı sıra İngilizler, Amerikalılar, Kanadalılar, Etiyopyalılar, Hollandalılar, İtalyanlar ve İsveçlilerin de bulunduğunu söyledi.
İngiliz pasaportu taşıyan yaklaşık 4 bin kişinin Sudan’da bulunduğu kestirim edilirken İngiltere, çatışmaların 10’uncu gününde birinci tahliye uçuşunu gerçekleştirdi.
İngiltere Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Vadi Seyyidina hava üssünden 25 Nisan’dan itibaren 21 uçuş yapıldığı bilgisi paylaşıldı.
Toplam 1888 kişinin tahliye edildiği belirtilen açıklamada, Port Sudan ve etraf ülkelere giden vatandaşlara konsolosluk hizmeti vermeye devam edecekleri de kaydedildi.
Alman Ordusu (Bundeswehr), Twitter hesabından, Sudan’da tahliye operasyonunda bugüne kadar 311 kişinin ülkeden çıkarıldığını açıkladı.
Bir ordu sözcüsü, uçakların Alman vatandaşlarının yanı sıra öbür ülke vatandaşlarını da taşıdığını söyledi.
Savunma Bakanı Anita Anand, 30 Nisan’da yaptığı açıklamada, Kanadalıların Sudan’dan tahliye uçuşlarının sona erdiğini açıkladı.
Anand, son iki hafta içinde yaklaşık 400 Kanadalının daha Kanada ordusu tarafından tahliye edildiğini söyledi.
İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, 24 Nisan’da yaptığı açıklamada Sudan’dan ayrılmak isteyen ve ortalarında yabancıların da bulunduğu tüm yurttaşlarını tahliye ettiklerini söyledi.
Başkent Hartum’dan 107’si İtalyan olmak üzere yaklaşık 150 kişi evvel Cibuti’ye tahliye edildi, akabinde Hava Kuvvetleri’ne ilişkin uçaklarla İtalya’ya götürüldü.
Hollanda Dışişleri Bakanlığı, Sudan’daki çatışmalar nedeniyle ülkedeki 150 Hollandalının tahliye edildiğini açıkladı.
Hollanda Savunma Bakanlığı, 29 Nisan’da Sudan’dan Ürdün’e 8. ve son tahliye uçuşunu gerçekleştirdi.
Belçika Dışişleri Bakanı Hadja Lahbib, Sudan’dan 1000’den fazla Avrupalının tahliye edildiğini bunlardan 8’inin Belçikalı olduğunu söyledi.
Bakanlık, yaklaşık 30 Belçikalının hala ülkede bulunduğunu belirtmişti. Sudan’da bulunan 30 Belçika vatandaşının ülkeden ayrılmak istemediği söz ediliyor.
İspanya hükümeti, 23 Nisan’da yaptığı açıklamada, 30’u İspanyol ve 70’i Arjantin, Kolombiya, İrlanda, İtalya, Portekiz, Polonya, Meksika ve Venezuela vatandaşı olmak üzere 100 kişiyi uçakla tahliye ettiğini açıkladı.
İsveç Başbakanı Ulf Kristersson, 28 Nisan’da yaptığı açıklamada, İsveç Silahlı Kuvvetlerinin Sudan’daki kurtarma operasyonlarını tamamladığını duyurdu.
Kristersson düzenlediği basın toplantısında, 60’ı İsveç vatandaşı olmak üzere toplam 160 kişinin, İsveç Silahlı Kuvvetlerince tahliye edildiğini söyledi.
İsviçre Dışişleri Bakanı Ignazio Cassis, 21 Nisan’da toplumsal medya hesabından yaptığı açıklamada, güvenlik nedeniyle ülkedeki büyükelçiliklerini kapattıklarını, çalışanların ise tahliye edildiğini duyurdu.
Cassis, tahliye edilmek istenen 30 İsviçre ya da çift asıllı vatandaşın çıkış müsaadesi almadıkları için Sudan’da kaldığını belirtti.
Japonya Başbakanı Kişida Fumio, Sudan’dan ayrılmak isteyen tüm Japon vatandaşların ülkeden tahliye edildiğini duyurdu.
Japonya Dışişleri Bakanı Hayaşi Yoşimasa, uçakla 24 Nisan’da 45 Japon vatandaşının ve farklı ülkelerden 8 kişinin Port Sudan kentinden Cibuti’ye getirildiğini bildirdi.
Bakanlık, Sudan’daki büyükelçiliğin süreksiz olarak kapatıldığını açıkladı.
Güney Kore Cumhurbaşkanlığı Ofisinden yapılan açıklamada, 28 Güney Koreli ve çok sayıda Japon vatandaşının KC-330 tipi askeri nakliye uçağı ile Seongnam’daki Seul Hava Üssü’ne indiği belirtildi.
Çin Dışişleri Bakanlığının 27 Nisan tarihli açıklamasında, toplam 1300 Çin vatandaşının Sudan’dan ayrıldığı belirtildi. Çin vatandaşlarının bir kısmının savaş gemileriyle bir kısmının ise öbür yollarla Sudan’dan ayrıldığı kaydedildi.
Hindistan Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Sudan’da çatışmaların başlamasından bu yana 2 bin 400 Hint vatandaşının tahliye edildiği duyuruldu.
Bakan Subrahmanyam Jaishankar, Sudan’da mahsur kalan öbür vatandaşlarını da tahliye etmeye devam edeceklerini söyledi.
Pakistan Dışişleri Bakanlığı, Sudan’da mahsur kalan bütün vatandaşlarını tahliye ettiğini duyurdu.
Bakanlık, 2 Mayıs’ta yaptığı açıklamada, 1000’den fazla Pakistanlının Sudan’dan tahliye edildiğini, tahliye operasyonlarının tamamladığını bildirdi.
Suudi Arabistan, 29 Nisan’da yaptığı açıklamada, Sudan’da çatışmaların ortasında kalan 4 bin 879 kişiyi tahliye ettiklerini açıkladı.
Devlet haber ajansı SPA’ya nazaran 12 Suudi ve 1866 öbür ülke vatandaşı, gemiyle Sudan’dan Cidde’ye tahliye edildi.
Katar Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Macid bin Muhammed el-Ensari, 23 Nisan’da basına yaptığı açıklamada, kişi sayısını belirtmeden tüm Katar vatandaşlarının Sudan’dan tahliye edildiğini duyurdu.
Kuveyt Dışişleri Bakanlığı, Suudi Arabistan’ın dayanağı ile başlattıkları operasyonla 25 vatandaşını tahliye ettiğini açıkladı.
Kuveyt vatandaşlarının Cidde kentine tahliye edilmelerinin akabinde ülkelerine ulaştığı belirtildi.
Gazze’deki İçişleri Bakanlığı Sözcüsü İyad el-Bezm, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ordu ile HDK ortasında çatışmaların yaşandığı Sudan’dan 250 Filistinlinin tahliye edildiğini söyledi.
Ürdün Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, 7 Kraliyet Hava Kuvvetleri uçağının Port Sudan Milletlerarası Havalimanı’ndan 576 kişiyi tahliye ettiği bildirildi.
Açıklamada, tahliye edilenlerin 423’ünün Ürdünlü, 153’ünün ise Mısır, Filistin, Suriye, Irak, Lübnan, Yemen, Tunus, ABD, İngiltere, Japonya, Kanada, Almanya, Hollanda, Norveç, İtalya, İrlanda, Portekiz vatandaşları olduğu belirtildi.
Irak Dışişleri 1 Mayıs’ta yaptığı açıklamada, Sudan’daki yaklaşık 300 vatandaşının tahliye edildiğini bildirdi.
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani, Sudan’da çatışmaların başlamasından bu yana 65 İran vatandaşının tahliye edildiğini söyledi.
Lübnan Dışişleri Bakanı Abdullah Bou Habib, Sudan’daki vatandaşlarının birinci tahliye etabını tamamladıklarını söyledi.
Lübnan, yaklaşık 250 vatandaşının bulunduğu Sudan’dan 12’si Filistinli 44 kişinin ülkeye getirildiğini duyurdu.
Bakanlık, ayrıyeten 51 Lübnan vatandaşını taşıyan bir konvoyun karadan Port Sudan kentine ulaştığını, deniz yoluyla Suudi Arabistan’a geçecek vatandaşların hava yoluyla Lübnan’a nakledileceğini söyledi.
Moritanya, Suudi Arabistan’ın dayanağı ile çatışmaların ortasında kalan 120 vatandaşını deniz yoluyla tahliye ettiğini açıkladı.
Yemen hükümeti, Port Sudan üzerinden yaklaşık 200 kişiyi tahliye etti. Suudi Arabistan’a ilişkin bir gemiyle tahliye edilen Yemenliler evvel Cidde’ye daha sonra hava yoluyla Yemen’e götürüldü.
Mısır Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya nazaran, çatışmaların başladığı 15 Nisan’da bu yana Sudan’dan 5 bin 300’den fazla vatandaş tahliye edildi.
Tahliye çalışmaları kapsamında 28 Nisan’da, 1365’i kara, 1283’ü hava yoluyla olmak üzere 2 bin 648 Mısırlı daha ülkeye getirildi.
Bakanlığın açıklamasına nazaran 10 binden fazla Mısırlı Sudan’da yaşıyor.
Libya Dışişlerinden yapılan açıklamaya nazaran, 25 Nisan’da Port Sudan üzerinden Suudi Arabistan’a ilişkin bir gemiyle 105 Libya vatandaşının tahliye edildiği bildirildi.
Tahliye edilen Libya vatandaşlarının hava yoluyla ülkelerine götürüldüğü belirtildi.
Fas Dışişleri Bakanlığı, 154 vatandaşını tahliye ettiği son operasyonun akabinde 15 Nisan’dan ülkeden tahliye edilen Faslı sayısının 447’ye yükseldiğini duyurdu.
Tunus, Dışişleri Bakanlığı, 24 Nisan’da başlattıkları tahliye operasyonu kapsamında, ortalarında Tunus Büyükelçisinin de bulunduğu 46 kişiyi taşıyan uçağın Kartaca Memleketler arası Havalimanı’na iniş yaptığını bildirdi.
Cezayir Dışişleri Bakanlığı, Sudan’dan tahliye edilen diplomatların ve vatandaşların Sudan’daki Port Sudan Havalimanı’ndan Cezayir Hava Kuvvetlerine bağlı bir uçakla Cezayir’e ulaştığını belirtti.
Açıklamada, tahliye edilenler ortasında, 13 Filistinli ile 22 Suriyelinin de olduğu belirtildi.
Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Dışişleri Bakanlığı yaptığı açıklamada, Sudan’daki tüm vatandaşlarının tahliye edildiğini bildirdi.
Açıklamada, Bakanlık, BAE vatandaşları dışında 16 farklı ülkenin vatandaşlarını da muvaffakiyetle tahliye ettiğini açıkladı.
Somali Dışişleri Bakanlığı, Sudan’da 15 Nisan’dan bu yana yaşanan çatışmalar nedeniyle 150 vatandaşını ülkeden tahliye ettiğini açıkladı.
Cibuti Dışişleri Bakanı Muhammed Ali Yusuf, Cibuti’nin Hartum Büyükelçi İsa Hayri de dahil olmak üzere diplomatik çalışanı ve vatandaşlarını Sudan’dan tahliye ettiklerini duyurdu.
Kenya, tahliye operasyonları başladığı tarihten bu yana 500’den fazla Kenyalıyı tahliye ettiğini açıkladı.
Sudan’da hala 2 binden fazla Kenyalının çatışmaların ortasında mahsur kaldığı belirtiliyor.
Tanzanya hükümeti, ordu ile HDK ortasında çatışmaların yaşandığı Sudan’dan 206 vatandaşının ülkesine döndüğünü açıkladı.
Uganda hükümeti, Sudan’dan 300 Uganda vatandaşının ülkesine döndüğünü bildirdi.
Uganda’nın Hartum Büyükelçisi Rashid Yahya Semuddu, 27 Nisan’da yaptığı açıklamada, 300 Ugandalının Etiyopya üzerinden tahliye edildiğini söyledi.
Semuddu, Sudan’da hala 50’den fazla Uganda vatandaşının olduğunu ve tahliye çalışmalarının devam ettiğini belirtti.
Gana Dışişleri Bakanlığı, Sudan’dan mahsur kalan 82 vatandaşını, Etiyopya üzerinden başarılı bir halde tahliye ettiğini bildirdi.
Birleşmiş Milletler (BM) Milletlerarası Göç Örgütü (IOM) yaptığı açıklamada, 200’den fazla kişinin Sudan’dan Çad’a tahliye edildiğini açıkladı.
Nijerya hükümeti, Sudan’da bulunan yaklaşık 3 bin vatandaşının tahliyesi için çalışıyor.
Nijerya Ulusal Acil Durum İdare Ajansı (Nema), dün yaptığı açıklamada, 13 otobüsten oluşan birinci konvoyun başşehir Hartum’dan Mısır’a geçtiğini bildirdi.
Güney Afrika Cumhuriyeti, Sudan’dan bulunan 77 vatandaşından 61’ini tahliye ettiğini duyurdu.
Sudan’ın başşehri Hartum ve başka kentlerde 15 Nisan sabahı Sudan ordusu ile HDK ortasında silahlı çatışmalar başlamıştı.
Ordu ile HDK ortasında “HDK’nin büsbütün orduya katılmasını” öngören askeri güvenlik ıslahatı konusunda son birkaç aydır yaşanan uyuşmazlık sıcak çatışmaya dönüşmüştü.
Sudan Dışişleri Bakanlığı, Egemenlik Kurulu Lideri ve Ordu Kumandanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan’ın, orduyla çatışan HDK’nin feshedilmesi ve devlete karşı isyancı güç ilan edilmesi kararı aldığını, bu temele nazaran davranılacağını bildirmişti.