İmralı’da terör örgütü PKK lideri Abdullah Öcalan ile dün görüşen DEM Parti heyeti ismine yapılan yazılı açıklamada, “Kürt sıkıntısına kalıcı tahlil bulmaya yönelik yaptığı değerlendirmeler hayati önemdedir” denildi. Açıklamada Öcalan’ın, “Türk-Kürt kardeşliğini yine güçlendirmek tarihi bir sorumluluk olduğu kadar tüm halklar için de baht belirleyici bir değer ve aciliyet kazanmıştır. Sayın Bahçeli’nin ve Sayın Erdoğan’ın güç verdiği yeni paradigmaya, ben de olumlu manada gerekli katkıyı sunacak ehil ve kararlılığa sahibim. Gereken müspet adımı atmaya ve çağrıyı yapmaya hazırım” bildirisi paylaşıldı.
İmralı’ya son heyet ziyareti 5 Nisan 2015’te gerçekleşmişti. 2013-2015 yılları ortasında tahlil sürecinde nelerin yaşanmıştı?
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli 22 Ekim’de partisinin küme toplantısında terör örgütü PKK lideri Abdullah Öcalan’a yönelik “Şayet terörist başının tecridi kaldırılırsa gelsin DEM Parti Küme toplantısında konuşsun. Terörün bittiğini, örgütün lağvedildiği ilan etsin” açıklamasını yapmıştı.
Bahçeli’nin bu davetinden 67 gün sonra Lider ve Buldan’dan oluşan DEM Parti heyeti İmralı’da Öcalan ile görüştü. İmralı’daki görüşmenin akabinde akıllara 2013-2015 ortasındaki tahlil süreci geldi.
Sürecin nasıl başladığı ve 2013-2015 yılları ortasında neler yaşandığını ANKA Haber Ajansı derledi.
İLK ADIM MİT’TEN GELDİ
2013 – 2015 ortasındaki birinci tahlil süreci, devrin MİT Müsteşarı Hakan Fidan’ın 2012 yılının Aralık ayında İmralı’ya giderek terör örgütü PKK lideri Abdullah Öcalan’la görüşmesiyle fiilen başlamıştı. Fidan’ın ziyaretinin akabinde 3 Ocak’ta BDP Batman Milletvekili Ayla Akat Cet ve Mardin Bağımsız Milletvekimi Ahmet Türk’ten oluşan heyet, Öcalan’ı ziyaret etti. Ortadan bir hafta geçmişken 9 Ocak’ta ortalarında PKK’nın kurucularından Sakine Cansız’ın da bulunduğu 3 bayan Paris’te düzenlenen silahlı hücumda öldürüldü.
İmralı’ya ikinci ziyaret 23 Şubat’ta BDP’li milletvekilleri Pervin Buldan, Sırrı Süreyya Lider ve Altan Tan’dan oluşan heyet tarafından gerçekleştirilmişti. Lider ve Buldan’dan oluşan heyet, üçüncü defa 18 Mart’ta; Selahattin Demirtaş, Başkan ve Buldan’dan oluşan heyet, dördüncü kez 3 Nisan’da İmralı’yı ziyaret etmişti. 2015 yılına kadar devam eden İmralı ziyaretlerine; Leyla Zana, İdris Baluken, Hatip Dicle ve Ceylan Bağrıyanık üzere isimler de eklendi.
ÖCALAN’IN MEKTUBU
18 Mart’taki ziyaretin akabinde Abdullah Öcalan’ın mektubu MİT tarafından BDP’ye iletildi ve 21 Mart 2013’te Diyarbakır’daki Nevruz kutlamalarında Buldan ve Başkan tarafından okundu. PKK’nın hudut içinden çekilmesinin birinci adımı olan bu birinci mektubun tesiriyle 3 Nisan’da belirlenen Akil Beşerler Heyeti, 4 Nisan’da periyodun Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’la birinci toplantısını yaptı.
9 Nisan’da AK Parti Kırıkkale Milletvekili Ramazan Can’ın verdiği önerge ile terör probleminin tahliline yönelik sürecin kıymetlendirilmesine ait Meclis Araştırma Kurulu kurulmasına karar verildi. CHP ve MHP, 4 Nisan’da tahlil süreci için kurulacak komisyona üye vermeyeceklerini duyurmuştu. Komisyonda sadece AK Parti ve BDP’li milletvekilleri yer aldı. Kurul, 2 Aralık’ta meseleye ve tahlile ait yaklaşımlar, terör-şiddet-çatışma tahlili ve memleketler arası örnekler, meseleye ve tahlile tesir eden ferdî ve toplumsal ruhsal ögeler, Akil Beşerler Heyeti’nin çalışmaları ile tahlil sürecinde değerli alanların yer aldığı 438 sayfalık bir rapor yayımladı.
15 Nisan’daki İmralı ziyaretinin akabinde Lider, PKK’nın 25 Nisan’da hudut dışına çekilmeye başlayacağını söylemiş; Kandil’deki toplantıda PKK da 8 Mayıs’tan itibaren çekilmenin başlayacağını belirtmişti. 5 Temmuz’da da BDP Eşbaşkanı Gülten Kışanak ve DTK Eşbaşkanı Ahmet Türk, Kandil’e giderek PKK idaresiyle görüştü.
PROTESTO SÜRECİ
9 Eylül’de PKK’nın hükümetin adım atmadığı gerekçesiyle çekilmeyi durduğunu açıklamasının akabinde 30 Eylül’de Başbakan Recep Tayyip Erdoğan “Demokratikleşme Paketi”ni açıklamıştı.
Başbakan Erdoğan, 16 Kasım’da Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesud Barzani ve Kürt sanatçı Şiwan Perver’i Diyarbakır’da ağırladı.
Çözüm sürecine ait en kapsamlı yasal düzenleme 10 Temmuz 2014’te yapıldı. Kamuoyunda “çözüm süreci yasası” olarak bilinen “Terörün Sona Erdirilmesi ve Toplumsal Bütünleşmenin Güçlendirilmesine Dair Kanun Teklifi” TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi.
7-8-9 Ekim 2014’te ise IŞİD’in Kobani’deki akınları yurt genelinde protesto edildi. Protestolar sonucu resmi bilgilere nazaran 35 vilayet ve 96 ilçede yaşanan olaylarda 37 kişi, İnsan Hakları Derneği (İHD)’nin raporuna nazaran de 46 kişi hayatını kaybetti.
Süreç sekteye uğradı. 19 Ekim’de Başbakan Davutoğlu, Akil Beşerler Heyeti’yle görüşme gerçekleştirdi. Birebir gün HDP heyeti Kandil’de örgüt yöneticileriyle görüştü. 25 Ekim’de PKK’nın Hakkari Yüksekova’daki hücumunda 3 asker hayatını kaybetti.
DOLMABAHÇE GÖRÜŞMELERİ
Başbakan Yardımcısı Yalçın Akdoğan, İçişleri Bakanı Efkan Ala, AK Parti Küme Başkanvekili Uzman Ünal, Kamu Sistemi ve Güvenliği Müsteşarı Muhammed Dervişoğlu ile Sırrı Süreyya Başkan, Pervin Buldan ve İdris Baluken 28 Şubat 2015’te Dolmabahçe Sarayı’nda bir ortaya geldi. Tarihe “Dolmabahçe Mutabakatı” olarak geçen görüşmelerde PKK’nın silah bırakmasına yönelik davet ve silah bırakmaya yönelik 10 unsurluk teklif listesi Lider tarafından kamuoyu ile paylaşıldı.
Haziran 2015’teki genel seçimlere parti olarak girme kararı alan HDP’nin Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş, seçimler öncesi Meclis’teki küme toplantısında Erdoğan’a “Seni lider yaptırmayacağız. Seni lider yaptırmayacağız. Seni lider yaptırmayacağız” diye seslendi.
22 Mart’ta Cumhurbaşkanı Erdoğan Dolmabahçe açıklamasını gerçek bulmadığını belirterek, “Onların okuduğu metinle Yalçın Bey’in okuduğu metin birbirinden büsbütün farklı. Ben oradaki toplantıyı da yanlışsız bulmuyorum. Zira bu toplantıda Başbakan Yardımcısı’yla parlamento içinde olan bir kümenin yan yana o resmi vermesini yanlışsız bulmuyorum” dedi ve sürecin sonunu getirdiği tez edilen açıklamalardan birini yaptı.
ÇÖZÜM SÜRECİ SONA ERİYOR
7 Haziran 2015’teki genel seçimlerde HDP, yüzde 13 oyla barajı geçip 80 vekil çıkardı. Yüzde 41’de kalan AK Parti tek başına iktidar olamadı. Seçimin akabinde KCK yetkilileri Öcalan’ın silah bırakma davetine reaksiyon gösterip; “PKK’nın Türkiye’ye karşı silahlı çabayı bırakma konusu ve bunun iradesi büsbütün bize aittir. Şunu herkes bilmelidir ki HDP, PKK’nın yasal partisi değildir. Hasebiyle bu türlü bir çağrıyı HDP yapamayacağı üzere, mevcut İmralı şartlarında bulunan Abdullah Öcalan’ın bu türlü bir çağrıyı yapması mümkün değildir” açıklamasını yaptı. 11 Temmuz’da da Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Çözüm sürecini anlamadılar, şu anda bu buzdolabındadır” dedi ve bu demeç sürecin fiili bitişi olarak değerlendirildi.