Pelin Akdemir
BURSA – Türkiye İşçi Partisi (TİP), 14 Mayıs seçimlerinde Bursa’da birinci defa alanda. ‘Bu suça ortak olmayacağız’ başlıklı bildiriyi imzaladığı gerekçesiyle ihraç edilen akademisyen Mahmut Hakan Koçak, TİP’in Bursa 1. Bölge 1. Sıra Adayı…
Kocaeli Üniversitesi’nden ihraç edilen Koçak, ‘terör örgütü propagandası’ argümanıyla yargılandığı davada, 2019 yılında beraat etmesine karşın şimdi vazifesine iade edilmedi. Koçak, emek gayretini Meclis’te sürdürmek istediğini anlattı.
‘AMACIMIZ SENDİKALARIN TAKVİYESİNİ ALMAK’
Milletvekilliği için daha öncesinde ismi duyulmayan birisiniz. Partiden gelen bir teklif miydi?
Evet, partinin teklifiyle aday oldum. Bizim gayemiz, Meclis’e aday olarak gösterilenlerin çabanın içinden gelen bireylerin olması.
Daha evvel milletvekili adayı olma niyetiniz var mıydı?
Yoktu. Arkadaşlar burada faydalı olacağımı düşündü. Bursa’ya beni önermeleri, daha çok bir emek kenti olması ve benim de işçilere yönelik çalışmalar içinde olmam nedeniyle oldu. Rastlantısal değildi.
Bursa’nın emek kenti olduğunu söylüyorsunuz. Çalışmalarınızı bunun üzerinden mi yürüteceksiniz?
Adı Türkiye İşçi Partisi olsa da toplumun her alanında çabamız var. Ama kişi olarak bu kentteki ağır sanayi bölgelerindeki işçilere yönelik kampanya yürütmeyi düşünüyorum. Daha evvel burada sendikal çalışmalarımız oldu.
Sendika çalışmalarınızın olması Bursa’da aday gösterilmenizde tesirli oldu mu?
Tabi. Sendikaların dayanağını almak da gayelerimiz ortasında. Yalnızca sendikalar değil, sendikasız işçilere de ulaşmaya çalışacağız.
‘BURSA’DAKİ ETRAF TALANINA DAİR DE KELAMIMIZ VAR’
İşçi bölümünün en ağır yaşadığı kentlerden biri olan Bursa’daki sendikalaşma oranı nedir?
Otomotiv endüstride büyük işletmeler olduğu için Türkiye geneline nazaran görece yüksek. Türkiye genelinde yüzde 13 sendikalaşma oranı. Asıl sorun şu; çok sayıda sendikalı olmak isteyen emekçi, işverenler tarafından suistimal edildiğinden, sendikaya üye olup, toplu iş mukavelesi hakkına sahip olamıyorlar. Sendika seçme özgürlüğünde problemler var. Maksadımız, emekçi haklarının odunsuz savunulması. Sendikalaşma oranı yüzde 10 değil de 30-40’a yükseldiğinde, değişik bir Türkiye olacak.
Sadece sendikal haklar üzerine mi çalışmalar yürüteceksiniz? Programınızda neler var?
Bursa’da 100 bini aşkın işsiz var. İşsizlik Sigortası Fonu’ndan en az işsizler yararlanıyor. İşçilere şunu anlatacağız; bu aslında işçilerin bordrolarından kesilen paralarla oluşmuş bir havuz. Vergi adaletsizliği var. Vergi yükü büyük ölçüde işçilerin üzerinde. Emek hakları denince yalnızca sendikal haklar değil konut, sağlıklı su, etraf hakkı bütün bunları birbirine bağlayan kampanya yürütmek istiyoruz.
Bursa’daki mevcut vekiller, bahsettiğiniz problemlere değinmiyorlar mıydı?
Bursa’daki vekiller, üst seviye bürokrat, iş insanı ve profesyonel meslek mensubundan oluşuyor. Halbuki nüfusa baktığınızda işçilerin, ücretlilerin oranı daha yüksek. Gerçek bir temsile biz soyunuyoruz aslında. Bursa’daki etraf talanına dair de kelamımız var.
‘İNSANLAR İTİMAT DUYDUĞU İÇİN TİP’E GELİYOR’
TİP’in burada evvelden bilinen bir oy potansiyeli yok. Bu seçimlerde birinci kere oy potansiyelini görecek ve tahminen de vekil çıkaracak. Partinin burada hedeflediği oy oranı nedir?
TİP’e olan ilginin, tüm Türkiye’de ve tabi Bursa’da da ağırlaşmış olduğunu öngörüyoruz. Örgütten gelen müşahedeler, anketler, toplumsal medyadaki görünürlük var. Hiçbiri yüzde yüz isabetli ölçümler değil lakin umutluyuz. Zati sokakta faaliyet gösteren bir parti olduğumuz için burada ilgiyi görüyoruz. Evvel, Bursa’da birinci bölgede olduğumuzu ve savlı olduğumuzu anlatmamız gerek. En kritik kavram ‘güven’. Çok sayıda insan inanç duyduğu için TİP’e geliyor.
İkinci bölgede aday çıkarmadınız, birinci bölgede ittifakınız olan Yeşil Sol Parti’yle karşı karşıya geliyorsunuz. Bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Yeşil Sol Parti’nin güçlü olduğu, aday çıkaracağı yerlerde biz müttefikimiz lehine aday göstermedik. İkinci bölgedeki seçmenlerimize Yeşil Sol Parti’ye oy verme daveti yapıyoruz. İkinci bölgede bir yarış içerisinde değiliz. Farklı seçmen profilleri var.
İkinci bölgede oylar ikiye bölünmüş olmayacak mı? TİP burada Yeşil Sol’dan oy alır mı?
Türkiye İşçi Partisi olduğu için oy veren çok seçmenimiz var. Beşerler farklı duyarlılıklarla oy verme davranışı sergiliyor. Bir havuz var ve biz bu havuzu genişletecek yeni bir potansiyeli ekliyoruz. Yeşil Sol Parti’nin de CHP’nin de güçlü bir adayı var, Kayıhan Hoca’ya da muvaffakiyetler diliyorum.
‘HALKIN SİGORTASI OLACAĞIZ’
CHP’nin birinci bölgede, bilhassa Nilüfer ilçesinde oy potansiyeli epeyce yüksek. CHP seçmeninden de oy isteyecek misiniz?
Millet İttifakı’nı karşımıza almamak, bütün oklarımızı ‘saray iktidarı’na çevirmek üzere bir stratejimiz var. Ancak Millet İttifakı’nın yetmediğini, önümüzdeki kurtuluş sonrası kuruluş periyodunda de yetmeyeceğini görüyoruz. Biz yeni devrin emek eksenli ana muhalefeti olma misyonunu taşıyoruz.
Peki ana muhalefette TİP’i, CHP’den ya da Millet İttifakı’ndan ayıran ne olacak?
Millet İttifakı’nda halkın gerçek çıkarlarını temsil edeceğini düşünmüyoruz. İşçiler, bayanlar, Aleviler, Kürtler, LGBTİ, ekolojistler gibi kesimlerin sözleri olmadığını görüyoruz. Millet İttifakı, kravatlı bir muhalefet yapıyor. Maksadı, darmadağın edilen devleti yerine getirmek. Lakin devletten öte bir de halk var. Biz halkın sigortası olacağız. Bizim Millet İttifakı üzere kendimizi sermayeye beğendirme uğraşımız yok. Laiklik bizim için kıymetli. Cemaat ya da tarikatların ellerindeki ticari, eğitim konusundaki bütün imkanları alma gayemiz var. AKP periyodunun basitçe aşılacak bir geçiş olduğunu biz düşünmüyoruz. Önemli bir hesaplaşma gerektiğini düşünüyoruz. Toplumsal ömrü darmadağın eden, toplumu kutuplaştıran bir iktidarla, geleceğimiz için hesaplaşmak lazım.
‘TİP OLARAK YİNE İNŞANIN MİSYONERLERİ BİZ OLABİLİRİZ’
Hesaplaşmaktan bahsettiğiniz yargılama olması mı? Bu nasıl olacak?
Tabi ki. Biz bir zelzele raporu çıkardık. İsmi ‘Deprem Kabahatleri Raporu’. Sarsıntının öncesinde, sırasında ve sonrasında işlenmiş kabahatler var, bunlar kolay değil. Birileri bunun hesabını sormak zorunda. Zelzeleden sonraki enkazın kalkması üzere AKP sonrası da mahvedilmiş toplumu tekrar toparlayacağız. İşte o anda ülkü olan seslere muhtaçlık var. ‘Aman bundan bir kurtulalım’ söylemi var. Ancak yalnızca bir adamdan kurtulma değil, onun yarattığı bu yapıdan, lümpenleşmeden, yozlaşmadan, çürümeden kurtulmak istiyoruz. TİP olarak yine inşanın misyonerleri biz olabiliriz.
TİP son vakitlerde hem televizyonda hem de toplumsal medyada görünür oldu. TİP’e karşı ilginin artmasını neye bağlıyorsunuz?
TİP, daima sıçramalı büyümeler gösteriyor. Son altı ayda üye sayımızı, neredeyse dörde katladık. Bütçe görüşmeleri sırasında vekillerimizin Meclis’teki performansı, sarsıntı sırasında partimizin gösterdiği dayanışma ilgiyi artırdı. TİP, her türlü halk uğraşının içinde. Bize olan ilgi yalnızca televizyon konuşmaları değil, örgütsel performansın da sonucu.
‘BEHİCE BORAN BİZİMLE GURUR DUYARDI’
TİP’e yapılan bir tenkitte 1960’ların TİP’i ile şimdiki TİP ortasında fark olduğu istikametindeydi. Behice Boran’ın kurduğu TİP ile 2017’de tekrar kurulan TİP ortasında fark var mı?
TİP, gelenek olarak devam ediyor. Kurumsal devamlılık konusunda farklı tartışmalar olabilir. Şimdiki adaylarımız da 1965 seçimlerinin TİP’i üzere. O devrin TİP’i emperyalizme karşı çabanın bayraktarıydı. Biz de öyleyiz. Biz de personel sınıfı hareketini besleyen çizgideyiz. Ezilen halkların tümünü temsil ettiğimiz noktadayız. Behice Boran, bizimle gurur duyardı diye düşünüyorum.
Büyük Birlik Partisi Genel Lideri Mustafa Destici’nin TİP Genel Başkanı Erkan Baş’ın Yugoslavya göçmeni olmasına ait bir söylemi oldu. Balkan göçmenlerinin yoğunlukta yaşadığı Bursa’dan gösterilen bir milletvekili adayı olarak bu telaffuzları nasıl değerlendiriyorsunuz?
Boşnak halkından çok net bir karşılık aldı. Liderimize bu ırkçılık karşısında farklı bölümlerden dayanak bildirisi yağdı. Bu Türkiye halkları ismine sevindirici. En ilkel, en pespaye ırkçılık bir halde aşılıyor demektir. 1940 model bir ırkçılıkla 2023 Türkiye’sindesiniz. Lakin kendinizi rezil edersiniz. O denli de oldu.
‘AKP TOPLUM DENEN ORTAK VARLIĞI DARMADAĞIN ETTİ’
Seçimlerle ilgisi olmayan bir soru olacak lakin bir sosyolog olarak Türkiye’de artan intihar olaylarını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bireysel bir karar olmakla birlikte toplumsal yanı var. Emile Durkheim, ‘İntihar’ kitabında toplumun yabancılaşmasının arttığı periyotlarda intihar olaylarının ağır olarak görüldüğünü yazmış. Bir tıp toplumsal reaksiyon. Hayatını ve kendini anlamsız hissetme.
İntiharları, 21 yıldır tıpkı hükümetin yönettiği bir toplumda oluşan reaksiyon olarak kıymetlendirebilir miyiz?
Özel olarak hükümete karşı olmayabilir lakin toplumsal yapıya bir reaksiyon tabi. Nasıl ki, ABD’de okul baskınları oluyor, burada da bir çeşit toplumun kendi içine patlaması yaşanıyor. Toplum bir ortada durup dayanışmayla dönüşüm yaşayamadığında, ümitsizlik hâkim olduğunda, toplum kendini inançta hissetmediğinde bunlar yaşanıyor. Geleceğe dair güvencesizlik… Aslında bir tıp isyan çığlığı. Yalnızca intihar değil, yurt dışına kaçma isteği, saldırgan eğilimler tıpkı sorunun birer modülü. Bütün bunların altında yatan, toplum denen kavramın dağıtılmış olması. AKP, toplum denen ortak varlığı darmadağın etti. Bu toplumsal bağları yine kurmak, insanlara itimat vermek bizim vazifemiz.