Şehirde dolaşırken mutlaka yüzlerce kez petrol veya su tankerleri görmüşsünüzdür.
Tankerler farklı boyutlarda olsa da neredeyse tüm tankerlerde ortak olan oldukça ilginç şeyi fark ettiniz mi? Tüm sıvı taşıyan tankerler silindir şeklindedir.
Dikdörtgen bir tank silindirik olandan daha fazla sıvı taşıyamaz mı? Ayrıca, dikdörtgen şekilli bir tankerin büyük ölçekte üretilmesi daha kolay olmaz mı?
Peki neden tüm bunlara rağmen dikdörtgen tanker yerine silindirik tankerler kullanılıyor? Gelin bu sorunun yanıtına birlikte bakalım.
Su, yağ veya gazlar gibi sıvılaştırılmış yükleri taşımak için özel olarak tasarlanmış bir araca tanker kamyonu deniyor.
Bu tankerlerden bazıları, özellikle oldukça büyük olanları, muhtemelen demir yolu hatlarında dolaştığını görmüş olduğunuz demir yolu tankerlerine oldukça benziyor.
Taşınması gereken sıvının türüne bağlı olarak birçok tanker çeşidi vardır: Büyük veya küçük, basınçlı veya basınçsız, yalıtımlı veya yalıtımsız vb. Hepsi olmasa da çoğu sıvı taşıyan tankerler silindirik/eliptik bir şekle sahiptir.
Tankerlerin silindir olmasının başlıca nedenleri
İlk olarak, silindirik bir kapta takviye edilmesi gereken ‘zayıf noktalar’ yoktur, bu da tankeri inşa etmek için daha fazla malzeme kullanmak anlamına gelir.
Buna karşılık, bir dikdörtgen/kare, basınç için zayıf noktalar oluşturan köşelere ve düz kenarlara sahiptir.
Başka bir deyişle, dikdörtgen şekilli bir kap, büyük bir baskıya maruz kaldığında silindirik olandan daha hızlı bozulur.
Ticari uçaklardaki pencerelerin tam olarak dikdörtgen/kare şeklinde olmak yerine köşeleri yuvarlatılmış olmasının nedeni budur.
Denge
Sıvı tankerlerinde silindir şeklinin tercih edilmesinin bir diğer nedeni ise dengedir. Özellikle yağlar ve sıvılaştırılmış yanıcı gazlar gibi sıvıları taşıyan aracın dengesi çok önemlidir.
Bu nedenle, ağırlık merkezi mümkün olduğunca yere yakın olan bir şekil seçmek gerekiyor. Dikdörtgenler ve kareler bu açıdan kötü seçimlerdir, çünkü dikdörtgen bir tankerin ağırlık merkezi, silindirik bir tankerinkinden daha yüksek olacaktır.
Bir de sıvının sallanması sorunu var. Bir kamyon hızlandığında/yavaşladığında, tankerdeki sıvı, eylemsizlik yasasına göre tanker içinde sallanmaya (yani ileri geri hareket etmeye) başlar.
Bu çalkantı etkisi, endüstri dilinde ‘dalgalanma’ olarak adlandırılır. Bu dalgalanmanın etkisini önlemek/en aza indirmek için birçok tankerin içinde önden arkaya dalgalanmayı azaltan metal levhalar bulunur.
Bu, iyi tanker sürücülerinin manevra yaparken veya dururken kamyonlarını yavaş yavaş yavaşlatmasının nedenlerinden biridir.
Boşaltma ve bakım
Tahmin edebileceğiniz gibi bir silindir, sıvının tankın dibine inmesine izin verdiği için tankeri boşaltmak daha kolaydır. Öte yandan bir dikdörtgen bu konuda mükemmel bir seçim olmaz.
Bunun bir sonucu olarak banyo lavaboları da dikdörtgen yerine oval olarak üretilirler.
Temizlik
Son olarak, dikdörtgen tankerlerin temizliği silindirik tanklara göre daha zor olacaktır, çünkü sıvı kalıntıları köşelere sıkışıp sterilize edilmelerini zorlaştıracaktır. Silindirik/eliptik tankerlerde bu tür temizlik ve sağlık sorunları bulunmamaktadır.