TURKOVAC aşısının “İki Dozluk Programlarının” etkililiği ve güvenilirliğine ait, başka bir inaktif aşı olan Coronavac aşısıyla mukayeseli Faz-3 çalışması orta sonuçları memleketler arası hakemli mecmuada yayınlandı. 22 Haziran 2021 ile 7 Ocak 2022 ortasında, Türkiye çapında 10 farklı üniversitede, 18-55 yaşları ortasında 1290 gönüllüye, ikincisi 28. günde olmak üzere iki doz aşı uygulanarak yapılan çalışmaya nazaran TURKOVAC, aktiflik açısından Coronavac ile benzeri sonuçlar verdi. Esasen uygulamada olan Türk aşısının memleketler arası arenada tescillenmesi, tıp etraflarında sevinçle karşılandı. Aydınlık gazetesinde yer alan habere nazaran Prof. Dr. Deniz Çalışkan ve enfeksiyon hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Alper Şener, TURKOVAC’ın bilimsel toplulukta rüştünü ispat ettiğini, bu muvaffakiyetle gurur duyduklarını söylediler.
DÜŞÜK GELİRLİ ÜLKELER İÇİN AŞIYA ERİŞİM KOLAYLIĞI
Bilimsel hakemli mecmualarda yayınlanan makalelere mesken sahipliği yaparak açık erişim sağlayan yayın kuruluşu MDPI (multidisciplinary publishing institute)’de yayınlanan makalede “Sonuçlarımız, TURKOVAC’ın en az Coronavac kadar tesirli olduğunu ve 18-55 yaş ortası bir popülasyonda çok güzel bir güvenlik profiline sahip olduğunu gösterdi.” tabirine yer verildi. Faz-3 çalışması raporunda TURKOVAC’ın “İkinci dozdan 14 gün sonra semptomatik KOVID-19’u önlemede 18-55 yaş ortası şahıslarda yüzde 41,03’lük göreli risk azalmasıyla Coronavac’tan daha aşağı olmadığını gösterdiği” tabir edildi.
Makalede, aşının farklı VOC’lere karşı tesirliliğini ve müdafaa mühletini göstermek ve yaşlı nüfus, ergenler, küçük çocuklar ve muhakkak kronik hastalıkları olan bireyler üzerindeki güvenlik ve tesirliliğini pahalandırmak için TURKOVAC’ın performansı hakkında daha fazla bilgiye gereksinim olduğuna dikkat çekildi. TURKOVAC ile ilgili Faz-4, yani uygulama sonrası izlem, bilgi toplama çalışmaları da devam ediyor.
İnaktif aşıların, 2–8 derecelik olağan buzdolabı sıcaklıklarında üç yıldan uzun müddet sevk edilip rafa kaldırılabildikleri anımsatılan makalede, düşük ve orta gelirli ülkelerde, hem birey hem de toplum sıhhati açısından KOVİD -19 aşılarının bulunabilirliğini artırmak açısından TURCOVAC’ın muvaffakiyetinin kıymeti vurgulandı.
Kovid -19 aşısı TURKOVAC’ın 2021’in sonunda acil kullanım onayı almasıyla Türkiye koronavirüs aşısı üreten 9 ülkeden biri olmuştu. Erciyes Üniversitesi ve Sıhhat Bakanlığı Türkiye Sıhhat Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) iş birliğiyle geliştirilen TURKOVAC’ın birinci basamağı olan Faz 1 çalışmaları 5 Kasım 2020’de başladı. Birinci dozu 10 Şubat 2021’de yapılan Faz 2 çalışmalarında da aşıyla ilgili olumlu datalar elde edildi. Yerli Kovid -19 aşısının Faz-3 kapsamındaki birinci dozu, 22 Haziran 2021’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın görüntü konferans ile katıldığı Ankara Kent Hastanesindeki programda yapılmıştı.
YERLİ AŞIYA AĞIR İLGİ
Prof. Dr. Alper Şener, “Türkiye uzun bir ortadan sonra bir aşıyı birinci kere büsbütün yerli sermayeyle, yerli girişimciyle ve kendi araştırmacılarıyla geliştirmiş ve Faz çalışmalarını tamamlamıştır. Alanda uygulanıyor olması da çok değerli. Eserler geliştirilir, piyasaya sunulur fakat alanda karşılık bulmaz. Kendi hastanemizde başka aşı sıraları boşken TURKOVAC’ta aşı kuyruklarına şahit olduk. Vatandaşın gösterdiği bu ilgi de çok değerli. Özlediğimiz, gurur duyduğumuz bir şey.” dedi.
Prof. Dr. Deniz Çalışkan, sonuçların hakemli mecmuada yayımlanmasıyla birlikte TURKOVAC’a ait kaygıların ortadan kalktığını belirterek, “Önümüzdeki periyot salgınlar öngörmek mümkün. Bu kurallarda kendi imkanlarımızla ürettiğimiz bir aşımızın olması büyük bir gurur vesilesi. Üreten takıma şükran borçluyuz. Artık hakemli mecmuada yayımlanmasıyla metodolojinin inançlı olduğu teyit edilmiş oldu” diye konuştu. Prof. Dr. Çalışkan, kullanım onayı aldıktan sonra TURKOVAC ile çok sayıda kaybın önüne geçildiğini anımsattı.
“TARİHE ŞAHİT OLUYORUZ”
Enfeksiyon hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Alper Şener, TURKOVAC’ı geliştiren grubun, daha evvel Kırım Kongo aşısını muhakkak bir evreye getirdiğini lakin sonuçlandıramadığını anımsatarak şöyle konuştu: “Aynı takım, inaktif korona aşısını, bütün dünyayla birebir vakit dilimi içinde, yaygın kitlesel uygulama aşısı durumuna getirdi, bu büyük bir muvaffakiyet. Aşılar geliştirilir lakin milletlerarası otoriteler, DSÖ tarafından kabul görmediği sürece mahallî kalır. TURKOVAC, DSÖ’nün bilimsel müşahedesinden geçti. Uygulama basamağında kabul gördü. DSÖ’nün listesinde yer aldı. Daha da değerlisi, DSÖ’nün azgelişmiş ülkelere aşı bağışı için kurduğu Covax sisteminde de yer aldı. Kovid 19 süreci, Türk bilim topluluğu açısından gurur verici evrelerle ilerledi.”
Prof. Dr. Alper Şener, bir öteki etabın, Kovid 19’un teşhisi için geliştirilip süratle uygulamaya konulan yerli PCR kitimiz olduğunu belirtti. Şener, “Sahada uygulandı. Hem Türkiye’de hem Afrika kıtasında pek çok ülke, PCR kitlerimizi TÜSEF’in öncülüğünde, para ödeyerek satın aldı. En son Sıhhat Bakanımız bir açıklama yaptı: Türkiye, birebir anda hem Kovid ve İnfluenza, hem RSA virüslerini tahlil eden bir kit geliştirdi. Yerli ve ulusal sermayeyle. Bu da çok yakın bir vadede uygulamaya geçecek. Teneffüs yolu patojenlerini yakalamaya yönelik teşhis kitleri, teknoloji piramidinin zirvesidir. Pek çok kit geliştirilebilir lakin teneffüs yolu sorunlarının teşhisinde daima sorunlar yaşanmıştır. Türkiye bu üç muvaffakiyetle çok büyük bir mihenk taşını atladı. Tarihe şahit oluyoruz.” diye konuştu.