OĞUZ BAKIR
Karar müellifi Mehmet Ocaktan, Alaattin Karaca ve Müellif Sadık Yalsızuçanlar, Rasim Özdenören’i vefatı sonrasında Özdenören’e ait konuştu.
Özdenören’in çok özel bir yeri olduğunu belirten Karar muharriri Mehmet Ocaktan, “Rasim Beyefendi bir fikir insanı olduğu için vakit zaman bazen siyasi eğilimler ön plana çıkabiliyor ve bu hususta muhakkak bir müddet sonra bir bakıyorsunuz ki, bir sanatçı olan Rasim Özdenören bu yapıtlarından daha çok siyasi eğilimleri ön plana çıkabiliyor” dedi.
Ocaktan’ın Özdenören’in vefatına ait kelamları şöyle:
Mehmet Ocaktan
“Rasim Özdenören bizim devrimizin ve Türkiye’deki entelektüel topluluğun, muhafazakar dindar bölümlerin çok yakından tanıdığı bir sanatçı, edebiyatçı… Daha doğrusu kıssalarıyla, romanlarıyla Türkiye’de sanatsal manada kıymetli bir yere sahip fikir insanı. Hem kıssaları hem romanları var, birebir vakitte da niyet yazıları var Rasim Bey’in. Allah rahmet eylesin. Olağan aşikâr bir yaşa gelmişti, koah hastasıydı. Vakit zaman sanatkarlara, edebiyatçılara bakarken Türkiye’de bazen eleştirel bakışlar da olabilir. Lakin kim nasıl bakarsa baksın sonuçta Rasim Özdenören, Türkiye’nin yetiştirdiği pahalı bir entelektüeldir, kıymetli bir aydındır, bir düşünürdür ve çok değerli bir hikayecidir.
Gençlik yıllarımızda Rasim Özdenören’in kıssaları ve romanları ile büyüdük. Gençlik yıllarımız derken; üniversite ve daha sonrasındaki gazetecilik yıllarımda benim açımdan Rasim Özdenören çok değerli bir yere sahiptir. Yeni Dönem gazetesinde çalışırken 1970’li yıllarda Rasim Özdenören de o gazetenin köşe yazıları yazıyordu. Ben birebir vakitte Yeni Şafak’ın yazı işleri müdürlüğünü yaptım.
Bir periyodun Akif İnan’larının Rasim Özdenören’lerinin, İsmet Özel’lerin, Alaattin Özdenören’lerinin, Cahit Zarifoğlu’larının yazdığı bir gazeteydi Yeni Zaman. Dindar muhafazakar kısmın de en değerli gazetelerinden biriydi. Entelektüel manada en değerli gazetelerinden biriydi. Hem Rasim Özdenören hem Cahit Zarifoğlu… Bugün hepsi merhum oldular… Necip Fazıl’ın mecmualar çıkardığı periyotta de yazılar yazmıştı. Özdöneren, uzun bir geçmişi olan ve Türk Edebiyatı’na, Türk hikayeciliğine kıymetli katkıları olmuş bir müelliftir. Bugün Türk hikayeciliğinden kelam edilirken hangi cenahtan olursa olsun Rasim Özdenören ismi kıymetlidir. Ancak doğal bizim açımızdan Rasim Özdenören’in daha çok özel bir yere sahiptir. Türkiye’de bilhassa 70’li 80’li yıllarda İslamcı kısımların sanat, edebiyat alanındaki gelişmelerinin kıymetli müelliflerinin öncülüğünü yapmış, o periyotta yeni jenerasyonların önünü açmış ve onları dünya ile tanıştırmıştır. Dünyadaki bütün sanatsal alandaki gelişmeleri birebir vakitte o örnekleri Türkiye’ye taşıyarak da öncülük etmiş bir isimdir.
Şimdi her ne kadar Türkiye’de siyaset her şeyin üzerini örtmüş üzere görünüyorsa da 70’li 80’li yıllarda İslamcı toplulukta öncü rol oynamıştır.
Sanatçıların ve edebiyatçıların en kıymetli özelliklerinden birisi, Türkiye’de ideolojik kamplaşmaların olduğu 70’li 80’li ve sonraki yıllarda bile hiçbir ideolojik mahalleye kedilerini hapsetmeden yalnızca Türkiye’de değil bütün dünyadaki kültürel ve sanatsal birikimlere pencerelerini her vakit açık tutmuşlardır.
Son devirlerinde çok görüşmüyorduk Rasim Beyefendi ile lakin geçmişten gelen bakış açılarına ve verdikleri sanat yapıtlarına baktığımızda Türkiye bağlamında hiçbir formda rastgele bir ideolojik yaklaşıma prim vermeden üniversal manada sanatı önceleyen bir edebiyatçı olmuştur.
“RASİM ÖZDENÖREN VAKİT ZAMAN SİYASİ OLAYISIYLA ÖRNEK ALINACAK BİR KİŞİLİK DE OLABİLİYOR”
Yeni Devir’deyken de Yeni Şafak’ta da köşe müellifliği yaptığı periyotta Rasim Beyefendi ile daima konuştuğumuz, vakit zaman aşikâr mevzuları tartıştığımız devirler oldu. Olağan şunu açıkçası altını çizmek isterim; Rasim Beyefendi bir niyet insanı olduğu için vakit zaman siyasi eğilimler ön plana çıkabiliyor ve bu bahiste belirli bir müddet sonra bir bakıyorsunuz ki, bir sanatçı olan Rasim Özdenören bu yapıtlarından, bu tarafından çok siyasi eğilimleri münasebetiyle örnek alınacak bir kişilik de olabiliyor.
Elbette bu da kıymetlidir ancak temel benim açımdan kıymetli olan üniversal kültür manasında genç jenerasyonlara sunduğu estetik bakış açısıdır. Rasim Beyefendi ile oturup konuştuğunuzda dünyanın değerli hikayecilerinden, düşünürlerinden örnekler verir. Mesela ‘Tolstoy bu mevzuya şöyle bakmıştır’ üzere örnekler verir. Bir sanatkarın, edebiyatçının estetik bakış ile size sunduğu örnekler daha kıymetlidir.”
“DAHA ÇOK DİNDAR BÖLÜMÜN ÇAĞDAŞ DÜNYAYA, ÇAĞDAŞ NİYETE VE ÇAĞDAŞ SANATA AÇILMASI İSTİKAMETİNDE HAKİKATEN DEĞERLİ YAZILAR YAZDI”
Özdenören’in özgün fikirlere sahip olduğunu belirten Karar muharriri Alaattin Karaca “Yaptığımız sohbetlerde hiç aklımıza gelmeyen bir detay üzerinde daha çok baş yoran ve çok da tanınan olmayan, sanatın bazen bir detayı üzerinde duran bir ağabeydi bizim için.” dedi.
Alaattin Karaca
Karaca’nın Özdenören’in vefatına ait kelamları şöyle:
“Çağdaş Türk Edebiyatı’nın ve siyasetini daha çok din ekseni üzerinden kuran edebi ekololün 1950’den sonra en kıymetli muharrirlerinden ve düşünürlerinden biriydi Rasim Beyefendi. Bilhassa Çağdaş Türk Edebiyatı’nda çağdaş hikayeye geçiş sürecinde bilinçaltına gelmesi ve giderek küçürek hikayeler yazması, onu birebir vakit da Çağdaş Türk Edebiyatı’nın çağdaş öykücüleri içinde değerlendirmemize yol açıyor.
Bunun dışında onun bir de tabi niyet yazıları var. Daha çok dindar kesitin çağdaş dünyaya, çağdaş kanıya ve çağdaş sanata açılması tarafında sahiden değerli yazılar yazdı. Bu açıdan Rasim Bey’i kıymetli bulduğumu söylemek istiyorum.
Kendisini şahsen tanıdım, vakit zaman sohbetlerimiz oldu. Benim gördüğüm ve tanıdığım Rasim Beyefendi, aslında sohbetlerinde dahi çok özgün fikirler ve özgün detaylar üzerinde duran bir aydındı. Yaptığımız sohbetlerde hiç aklımıza gelmeyen bir detay üzerinde daha çok baş yoran ve çok da tanınan olmayan, sanatın bazen bir detayı üzerinde duran bir ağabeydi bizim için.
Şunu da eklemem gerekiyor, hem fikir yazılarında hem de sanat, edebiyata ait politik yazılarında hayli değişik ve özgün bir mantık olarak görmüşümdür. Zira ondaki mantık alışılmışın dışına çıkabilen bir mantıktı. Bunu mesela Ruhun Malzemeleri’nde fark etmiştim.
Bunu eksiklik olarak görmüyorum lakin; Rasim Bey’in daha çok dünya ve çağdaş edebiyata, Dostoyevski’ye mesela ve çağdaş varoluşçulara daha yakın olduğunu söyleyebilirim. Ana kaynaklarının Türk Edebiyatı’ndan çok batı edebiyatına yeğlediğini söyleyebilirim.”
“RASİM ÖZDENÖREN İÇİN 80’Lİ VE 90’LI YILLARDA İKİ, TAHMİNEN ÜÇ FARKLI JENERASYONU ÇOK DERİNDEN ETKİLEDİ VE BESLEDİ DİYEBİLİRİZ”
Özdenören’in yalnızca öykücü değil tıpkı vakitte fikir insanı olduğunu belirten Muharrir Sadık Yalsızuçanlar “Özellikle 1970’li yılların son çeyreğinden itibaren 1980’li ve 90’lı yıllarda iki, tahminen üç farklı jenerasyonu çok derinden etkiledi ve besledi diyebiliriz” dedi.
Sadık Yalsızuçanlar
Yalsızuçanlar’ın Özdenören’in vefatına ait kelamları şöyle:
“Rasim Özdenören 1980’li yıllardan itibaren çağdaş Türk hikayesinin, kendine has bir lisanı ve dünyası olan en enteresan muharrirlerindendi. Daha çok toplumsal gerçekçilik teması ile ördüğü birinci öykülerinden itibaren hikaye lisanını daima geliştirerek ve hikaye temalarını zenginleştirerek devam ettti. Birebir vakitte onun hikayelerinin metafiziksel bir boyutu da vardı. Daha bilgelik dolu, daha hikmet ve irfan ile yoğrulmuş bir boyutu da vardı.
Sadece bir öykücü değildi, bir fikir insanıydı birebir vakitte. Çok güzel bir deneme yazarıydı. Lakin bilhassa 1970’li yılların son çeyreğinden itibaren 1980’li ve 90’lı yıllarda iki, tahminen üç başka nesli çok derinden etkiledi ve besledi diyebiliriz. Bendeniz de onun hikayelerini okuyarak hikaye yazmaya çok heveslenmiştim. Bizim jenerasyon üzerinde de derin ve sarsıcı tesirleri vardır.
Öykü dünyası ve lisanı bakımından nitekim biriciktir diyebiliriz. Hem dünya edebiyatını çok güzel biliyor ve takip ediyordu hem de bizim klasik edebiyatımızın, tasavvuf edebiyatının, halk edebiyatının da inceliklerine vakıftı.
İlk dört hikaye kitabı; Hastalar ve Işıklar, Çözülme, Çok Sesli Bir Vefat ve Çarpılmışlar, sahiden bizim hikaye dağarcığımızın en değerli modüllerini oluşturuyor diyebilirim.”