Kahramanmaraş’ta 6 Şubat sarsıntılarında yıkılan ve 146 bireye mezar olan Hamidiye Sitesi’ne ait ikinci eksper raporu, Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nden 7 akademisyen tarafından hazırlandı. Ulaştığı eksper raporunda, binanın taban etüt raporunun olmadığına, temel kesit ve donatı alanlarının yetersizliğine, statik projeye uygun yapılmadığına, üretim etabında kâfi dayanıma sahip materyal kullanılmadığına dikkat çekildi.
ASLİ KUSURLU TESPİT EDİLDİ
Raporda, yapı sahibi, müteahhitlerin, statik proje müellifi, fenni mesul ve belediye vazifelilerinin asli kusurlu olduğu tespit edildi.
Kahramanmaraş’ın Onikişubat İlçesi Şehit Abdullah Çavuş Mahallesi’ndeki 4 bloklu Hamidiye Sitesi’nin, 6 Şubat’ta meydana gelen zelzelede yıkılması sonucu 1A ve 1C bloklarında toplam 146 kişi ömrünü yitirdi. Blokların yıkılmasıyla ilgili başlatılan soruşturmada Konya Teknik Üniversitesi’nden alınan birinci eksper raporunda, “ruhsatı 1998’de alınan yapının, gerek 1975 gerekse 1998 zelzele yönetmelikleri ve normlarına uygun olmadığı, binanın taban etüdünün yapılmadığı, kiriş ve donatı alanlarının yetersizliği, kolonların en az donatı oranını karşılamadığı, oturma tahlilinin yapılmadığı, statik proje içeriğinin yetersizliği, üretim kademesinde kalitesiz gereç kullanıldığı ve perde duvarın bulunmadığı” tespiti yer almıştı. Raporda imal sorumlusu müteahhidin (kooperatif yönetimi), statik proje müellifinin, statik fenni mesulun ve belediye yapı denetim ünitesinin asli kusurlu olduğuna dikkat çekilmişti.
“BİNA YÖNETMELİĞE UYGUN OLMAYAN KONULARDAN YIKILMIŞTIR”
Kahramanmaraş 5. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen Hamidiye Sitesi’nin duruşmalarında sanıklar ve sanık avukatları eksper raporuna itiraz etti. Mahkeme heyeti de Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nden yeni eksper raporu yazılmasını talep etti.
ANKA Haber Ajansı, Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nden 7 akademisyen tarafından hazırlanan uzman raporuna ulaştı. Savcılığın, “Binadaki yıkımın nedeni nedir” diye sorusuna uzman heyeti, “Binalar ek 1’de yer alan sayısal çözümlemelerden ve tespitlerden hareketle belirlenen yetersizlikler ve yönetmeliğe uygun olmayan konulardan, donatı akma dayanımı yetersizliğinden, uygulamada yetersiz/uygunsuz donatı kullanımı ve donatı ayrıntılandırma kusurlarından, uygun olmayan yönetmeliğe nazaran tasarlanmış yapının bariz statik proje yanılgılarının olmasından, kelam konusu proje kusurlarının sorgulanmadan uygulanmasından ötürü yıkılmıştır” cevabını verdi.
“STATİK PROJEYE UYGUN YAPILMAMIŞTIR”
Savcılığın, “Binanın imalinde düzenlenen projeler yasaya, yönetmeliklere ve ilgili mevzuata uygun mu”, “Mimari ve statik projelerde mevzuata karşıt bir durum bulunuyor mu” ve “İddiaya husus binanın hazırlanan statik ve mimari projelere uygun yapıldı mı” sorularına heyet, şöyle yanıtladı:
“Proje kapsamında ilgili zelzele yönetmeliğinde belirtilen asılların dikkate alınmamış olması nedeniyle kâfi dayanıma sahip yapı elemanları kullanılmadığı ve donatı detaylandırmalarında eksiklikler olduğu bu nedenle yapının yıkılmasında statik proje yanlışlarının da tesirli olduğu tespit edilmiştir. Mimari projenin mevzuata tersliği ile ilgili rastgele bir kıymetlendirme yapılamamıştır. Statik projede ise ilgili sarsıntı yönetmeliğine terslikler tespit edilmiştir. Donatı detaylandırmaları, uygun donatı kullanılmaması ve donatı akma dayanımı açısından statik projeye uygun yapılmadığı tespit edilmiştir.”
“BİNANIN YER ETÜT RAPORU YOK”
Savcılık, “Binanın üretimi sırasında yıkıma sebep olabilecek kusura destek aksiyon bulunuyor mu” diye sordu. Heyet, “Binanın imali sırasında evrak kapsamındaki bilgilerden, uygulaması mümkün olmayan donatı ayrıntılandırması, zelzele sırasında kritik kıymete sahip kolon etriyeleri ile ilgili hiçbir ayrıntının verilmemesine karşın uygulama yapılması ve donatı dayanımı eksikliklerinden ötürü, yıkıma sebep olabilecek kusura destek hareketler olduğu değerlendirilmiştir” tespitine yer verdi.
Bina inşaat tarihinde yer etüt raporunun bulunması mecburî olsun veyahut olmasın tabanın yıkıma bir tesiri var mı” sorusuna da heyet, “Dosya kapsamında yapılan incelemeler sonucunda, taban etüt raporunun olmadığı anlaşılmaktadır. Tahliller sonucunda taban emniyet gerilmelerinin yetersiz olduğu tespit edilmiştir. Temel kesit ve donatı alanlarında yetersizlikler tespit edilmiştir. Heyetimizin görüşüne nazaran yıkıma yer tesiri değil proje ve uygulamalarda yapılan yanlışlar neden olmuştur” diye karşılık verdi.
“BELEDİYE VAZİFELİLERİ DAHİL TÜM SORUMLULAR ASLİ KUSURLUDUR”
Raporda, yapı sahibi, müteahhitlerin, statik proje müellifi, fenni mesul ve belediye vazifelilerinin asli kusurlu olduğu tespit edilerek, şunlar kaydedildi:
-Binanın yıkımında; yapı sahibi ve müteahhit olan sanık Ahmet Kara’nın asli kusurlu olduğu belirlenmiştir. Hamidiye Konut Yapı Kooperatifi Başkan ve yönetim kurulu üyeleri; Ali Kara, Cahit Küçükönder, Cengiz Yürürdurmaz, Oğuz Yenipınar, Selahittin Solacak, Telat Özdemir’in müteahhit olarak değerlendirilip, müteahhitlik misyonunu somut bir biçimde yürütüp yürütmedikleri belge kapsamındaki bilgi ve evraklardan net olarak belirlenememiştir.
-Bu hususta takdir Şanlı Mahkeme’nindir. Yapı sahibi/müteahhidi/müteahhitleri gerçek projeyi ve gerçek uygulamaları yaptırmakla, kâfi dayanıma sahip gereç kullanımını sağlamakla mükellef olup, sanıklar misyonlarını yerine getirmemiştir.
-Taşıyıcı sitemin hesap, kesit tasarım ve malzeme seçimi statik proje müellifinin vazifesidir. Statik proje müellifi olarak belge kapsamında yer alan statik projenin ilgili yönetmeliklere uygun olarak hazırlanmamış olması nedeniyle, fenni mesul olarak üretim evresinde donatı dayanım ve donatı ayrıntılarındaki eksiklik/yetersizlikler nedeniyle hem statik proje müellifinin (vefat), hem de fenni mesulün(vefat) kusurunun bulunduğu kanaatine varılmıştır.
-Dosya kapsamında yer alan statik projenin ilgili yönetmeliklere uygun olarak hazırlanmamış olması nedeniyle projenin denetim ve kontrol süreçlerinden sorumlu olan belediyenin ilgili ünitesinin (yapı ruhsatlarında proje denetimlerinden sorumlu kişiler) asli kusurlu olduğu, belediyenin ilgili ünitelerindeki yapı kontrolünde sorumlu bireylerin ve belediyenin yapı denetim ünitesi asli kusurlu olduğu tespit edilmiştir.”